چرا دچار فرسودگی شغلی می شویم؟؟؟

انسان عصر حاضر در جريان سازگاري با محيط اجتماعي و شغلي خود ناچار است محدوديت‌ها و فشار هايي را متحمل شود به نحويكه اين فشارهاي موجود در محل كار منجر به فرسودگي شغلي كاركنان شود. فرسودگي شغلي به خستگي ناشي از فشارهاي موجود در محل كار، نفس كار و همچنين علايم و حالات تحليلي رفتگي قوا ، سرخوردگي و گوشه گيري در كاركنان گفته مي‌شود. 

فرسودگي شغلي، عواقب و هزينه‌هاي بسياري بر سازمانها و كاركنان تحميل مي‌كند مانند تعويض مكرر شغل و محل كار (افزايش نقل و انتقالات)، غيبت‌ها و مرخصي‌هاي فراوان ، افت كميت و كيفيت كار ، تحت تاثير قرار گرفتن سلامت رواني فرد ،‌كاهش كيفيت خدمت ارائه شده به ارباب رجوع،‌ ركورد و تاخير در سلسله كارهاي تخصصي و اداري و…….

از اينرو با توجه به اهميت فرسودگي شغلي  و تاثير آن در عملكرد كاركنان و ميزان بهره‌وري سازماني در اين مقاله سعي بر آن است به تبيين فرسودگي شغلي، علل و عوامل بوجود آورنده آن،‌ پيامدها و روشهاي مقابله با آن پرداخته شود.عزیران گرامی لطفا با ما همراه باشید….

سندرمی به نام فرسودگی شغلی:

 همان طور که بیان شد، فرسودگی  شغلی بر اثر فشار زیاد کاری ،محیط های رقابتی ،استرس ،مسئولیت سنگین ،تنهایی به وجود می آید.روانشناسان اعتقاد دارند که نباید این سندرم به عنوان یک بیماری معرفی شود.زیرا اگر به عنوان یک بیماری معرفی شود اثر طولانی مدت می گذارد و فرد به جای مبارزه برای تغییر حال خود به راحتی روحیه خود را از دست می دهد. 

فرسودگی شغلی را از لحاظ لغوی می‌توانیم تحلیل قوای روانی که گاهی با افسردگی همراه هست و از تلاش برای کمک به بیماران روانی یا افراد تحت فشار روانی ناشی می‌شود تعریف کرد فرسودگی شغلی نشانگان خستگی مفرط عاطفی به دنبال سال‌ها درگیری و تعهد نسبت به کار و مردم هست.فرسودگی شغلی پیامدی از فشار شغلی دایم و مکرر است. بدین ترتیب که شخص در محیط کارش به علت عوامل درونی و بیرونی احساس فشار می‌کند و این فشار، پیوسته و چندین‌باره بوده و سرانجام به احساس فرسودگی تبدیل می‌گردد. فرسودگی شغلی به عنوان فقدان انرژی و نشاط تعریف می‌شود و شخص دچار فرسودگی شغلی احساس کسالت‌انگیزی را نسبت به انجام رفتار شغلی نشان می‌دهد.

نشانه های سندرم فرسودگی شغلی  چیست ؟

 سندرم فرسودگی  شغلی نشانه های متفاوتی دارد.اما در مورد اینکه کدامیک از این نشانه های مختص سندرم فرسودگی است دیدگاه هایی متفاوتی وجود دارد.که معتبرترین دیدگاه مختص به Christina Maslach است.او همچنین یک مقیاس فرسودگی به نام خود نیز ثبت کرده است.

بر اساس نظریه وی افرادی که دارای شغل های سنگین ،خستگی ناشی از روابط تجاری طولانی ،احساس شکست هستند بیشتر در معرض ابتلا به این سندرم قرار می گیرند.اولین آسیب فرسودگی شغلی، رنج بردن از فرسودگی بدنی هم‌چون سردرد،تهوع ،کم خوابی و تغییراتی در عادات غذایی است.

چگونه از ابتلا به سندرم فرسودگی  شغلی جلوگیری کنیم ؟

شما می توانید با داشتن استراحت کافی ،خواب منظم ،تغذیه مناسب و انجام تمرینات ورزشی از ابتلا به این سندرم جلوگیری کنید.

و اما بریم سراغ مراحل بوجود آمدن این فرسودگی…

مراحل فرسودگي شغلي :

مراحل ايجاد فرسودگي شغلي به شرح زير است:

مرحله ماه عسل : زماني است كه ما در جايي استخدام مي‌شويم و با شور و شعف خاصي كار خود را شروع مي‌كنيم . اگر تشويق و رضايت به دنبال كار نباشد كاهش انرژي آغاز مي‌شود و فرد بدون آنكه خودش متوجه باشد به تدريج از انرژي جسمي و رواني تهي مي‌شود

كمبود كار مايه: مرحله اي است كه فرد احساس كم‌آوردن انرژي مي‌كند و نارضايتي شغلي و خستگي شروع مي‌شود و فرد سعي مي‌كند از طريق پناه‌آوردن به خوابيدن زياد، مصرف سيگار،‌ مواد مخدر 
و … به نوعي خود را فريب دهد

آغاز نشانه‌هاي مزمن فرسودگي:‌ دراين مرحله خستگي مزمن، ‌سردرد‌هاي دوره‌اي‌، ‌ترش كردن معده ،‌خشم و افسردگي شديد شدت پيدا مي‌كند

بحران: در اين مرحله بدبيني عميق ، شك به توانائيهاي شخصي،‌ نا اميدي و بروز ذهنيت فرار از مشكلات ايجاد مي‌شود. 

و در  آخر کار 
مرحله به بن بست رسيدن: يعني فرد مستعد خطر از دست دادن شغل مي‌شود. با همكاران و مدير در محل كار درگير مي‌شود. درخانه نيز با همسر و فرزندان خود برخوردهاي مكرري نشان مي‌دهد. 

مقابلۀ فردی با فرسودگی شغلی

بهترین روش جهت اجتناب کارفرمایان از گرفتار کردن کارکنان به فرسودگی شغلی این است که به آن‌ها کمک نمایند تا در حد معقول، به اهداف خود برسند. در یک جمله، می‌توان گفت که؛ آنچه برای افراد بهترین است، باید برای سازمان هم بهترین باشد.

مقابله با فرسودگی شغلی زمانی مؤثر است که این سیاست همزمان در سطح فردی، گروهی و سازمانی به اجرا درآید.

 چند توصیه جهت پیشگیری و درمان فرسودگی شغلی، به کارکنان سازمان‌ها پیشنهاد می‌شود:

۱. ((نه)) گفتن را یاد بگیرید:

با نه گفتن در برابر تقاضایی که مورد علاقۀ شما نیست یا عملاً قادر به پاسخگویی به یک تقاضا نیستید، می‌توانید شدت و سختی امور را برای خود، کمتر کنید. برای مثال، تقاضاها و کارهای اضافه برای سازمان را کاهش دهید.

۲. از گوشه گیری و انزوا پرهیز کنید:

اصرار نداشته باشید که کارها را به تنهایی انجام دهید. صمیمیت خود را با دوستانتان و کسانی که دوستشان دارید، افزایش دهید. نزدیکی به دیگران نه تنها افکار جدیدی را برای شما به ارمغان می‌آورد، بلکه راهی برای دور شدن از افسردگی و هیجان‌های منفی، خواهد بود.

۳. به دیگران بیش از حد لزوم، اهمیت ندهید:

اگر فکر شما به طور معمول در رابطه با مشکلات دیگران و مسئولیت‌های آن‌ها مشغول است، سعی کنید تا حدی که می‌توانید، به آنان کمک کنید. در عین حال، به فکر رفع مشکلات و رشد و بهبود خود نیز باشید.

۴. به قدرت و منزلت واقعی خود، پی ببرید:

سعی کنید تا ارزش‌ها و موقعیت‌های مثبت خود را تشخیص دهید و موارد ضروری را از موارد غیرضروری، مجزا سازید. با انجام دادن این عمل، نیرو و زمان خود را ذخیره می‌کنید و تمرکز بیشتری را نیز به دست می‌آورید.

۵. ترس و اضطراب بیهوده را از زندگی خود حذف کنید:

سعی کنید تا ((ترس‌های پیش‌گویانه)) را به حداقل برسانید؛ چرا که این ترس‌ها، اوضاع، احوال و شرایط را تغییر نخواهند داد. فکرتان را هرچه کمتر به ترس و اضطراب مشغول کنید. اگر بتوانید زمان بیشتری را برای تقویت فکری خود اختصاص دهید، روحیۀ شما بهتر خواهد شد.

۶. از انکار کردن، جلوگیری کنید:

به واقعیت‌ها و توانایی‌های جسمی خود توجه نشان دهید. توان جسمی و روانی خود را بشناسید و بدانید تا چه میزان می‌توانید کار کنید و چه موقع باید استراحت کنید.

۷. سختی‌های زندگی را از میان بردارید:

مسایل و معضلاتی را که باعث تجمع سختی‌ها و مشکلات کاری برای شما می‌شوند، شناسایی کنید و با تعقل و دوراندیشی، فشارهای مربوط به مشکلات را کاهش دهید.

۸. سعی کنید مسایل را از هم تفکیک کنید:

یاد بگیرید تا وظایف خود را چه در خانه و چه در محیط کار، تفکیک نمایید؛ به افراد مختلف(اعضای دیگر خانواده یا افراد تحت نظارت در سازمان) وکالت و مسئولیت بدهید. در این صورت، خودتان را از تداخل بی مورد یا اضافی در کارها و مسئولیت‌ها، حفظ خواهید کرد.

۹. شرایط و محیط خود را تغییر دهید:

اگر یک موقعیت شغلی، ارتباطی یا وجود شخصی در محیط کارتان باعث ایجاد پریشانی در شما گردیده است، سعی کنید آن شرایط را تغییر دهید و در صورت لزوم، حتی آن محیط را ترک کنید.

۱۰. قوۀ تخیل خود را تقویت کنید:

به یاد آورید که چه لحظات خوشی را در طول زندگی خود داشته‌اید و همواره زیبایی‌های زندگی را در نظر، مجسم نمایید.

۱۱. مراقب بدن خود باشید:

هرگز غذایی را که می‌بینید برای بدن شما ضروری است، از فهرست غذایی خود حذف نکنید. ضمناً؛ از رژیم‌های سخت غذایی پرهیز نمایید، از خواب خود نکاهید، در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید و بالاخره، مراقب سلامتی و تغذیۀ خود باشید.

۱۲. یاد بگیرید که خود را در حد اعتدال نگه دارید:

سعی کنید زندگی خود را متعادل نگه دارید و به یاد داشته باشید که نیروی هر یک از ما حد و اندازۀ معینی دارد و این محدودیت را مد نظر قرار دهید. در نظر داشته باشید که در هر مرحله از زندگی، صرف چه میزان نیرو، مورد نیاز خواهد بود. پس از آن، سعی کنید توازن و تعادلی را بین کار، عشق، لذت و استراحت، برقرار کنید.

 

با توجه به مطالب ذکر شده بالا نتیجه میگیریم که

افرادي كه به طور طولاني مدت در معرض استرسهاي شديد هستند، امكان دارد مبتلا به فرسودگي كاري شوند. اين پديده سندرمي است كه شامل فرسودگي فيزيكي، عاطفي و رواني است و توام با احساس شديد پايين بودن پيشرفت شخصي در فرد است ،‌بدين معني كه افراد درگير با اين مساله احساس مي‌كنند هيچگونه پيشرفت و ترقي در زندگي حرفه‌اي و شخصي خويش ندارند. در محيط‌هاي صنعتي و سازماني عوامل و علل مختلفي را مي‌توان براي بروز فرسودگي كاري معرفي كرد كه عمده‌ترين آنها روشي است كه سرپرستان و مديران سازمان به عنوان سبك رهبري و كنترل افراد و سازمان براي خود اتخاذ مي‌كنند. 
اگر چه برخي از افراد از لحاظ شخصيتي بيشتر مستعد ابتلا به اين عارضه هستند با اين حال، فرسودگي شغلي با اتخاذ شيوه‌ها و تدابير خاصي قابل اصلاح و برگشت‌پذير است و مي‌توان تدابيري را جهت درمان آن به كار برد. بنابراين كاركناني در سازمان ها و ادارات به خلاقيت مي‌رسند كه از نظر رواني احساس امنيت كنند. در ضمن مديران متخصص آنها را هدايت كنند. در بيشتر اداره‌هاي دولتي اين موضوع به فراموشي سپرده شده و نتيجه اين كه سيماي يك كارمند فردي خواب آلوده و پشت‌ميزنشين ترسيم مي‌شود كه مي‌خواهد ساعت كاري‌اش را پر كرده و حقوق آخر ماهش را دريافت كند و طبيعي است هر روز بيش از خلاقيت وي كشته مي‌شود.

مشاوران و روان شناسان سامانه صدای آرامش آماده آرائه خدمات ویژه و ارزنده در این مورد به شما عزیزان گرامی می باشند.